11. sierpnia 2014 roku światem wstrząsnęła wiadomość o samobójczej śmierci aktora komediowego Robina Williamsa. Media informowały o tym, że Williams cierpiał na głęboką depresję, w co trudno było uwierzyć fanom znającym go z wielu kultowych ról komediowych. W rok po śmierci Williamsa żona ujawniła, że aktor zmagał się z postępującym w szybkim tempie, lecz niezdiagnozowanym otępieniem z ciałami Lewy’ego.
Początkowo lekarze w zachowaniu Williamsa upatrywali objawów choroby Parkinsona, ale z biegiem czasu przestały być dla niej typowe. Dopiero po śmierci aktora neuropatolodzy zdiagnozowali u niego otępienie z ciałami Lewy’ego , a wielu z nas po raz pierwszy usłyszało o tej chorobie. Ataki lęku, depresja, zaburzenia funkcji motorycznych, omamy i halucynacje zaczęły się w 2013 roku i towarzyszyły Williamsowi, świadomemu tego, że dzieje się z nim coś złego, do śmierci.
Czym jest otępienie z ciałami Lewy’ego?
Otępienie z ciałamy Lewy’ego (dementia with Lewy bodies, DLB) jest chorobą neurodegeneracyjną, w której patologicznym zmianom ulega ośrodkowy układ nerwowy, niszczony przez gromadzące się w mózgu nieprawidłowe, patologiczne białka, zwane ciałami Lewy’ego. Gdy uszkadzają korę nową i układ limbiczny, możemy mówić o otępieniu z ciałami Lewy’ego. Według niektórych źródeł jest to druga najbardziej powszechna przyczyna postępującego otępienia (zaraz po chorobie Alzheimera). Częściej dotyka mężczyzn, niż kobiet i występuje u osób po 65 roku życia.
Ciała Lewy’ego charakterystyczne są także dla innych przyczyn demencji, m.in. dla choroby Parkinsona, jednak wówczas przeważają w pniu mózgu.
Jak rozpoznać otępienie z ciałami Lewy’ego?
Już na wczesnym etapie choroby u osób dotkniętych tego typu otępieniem można zauważyć problemy z koncentracją, nieumiejętność skupienia się na wykonywaniu codziennych czynności, problemy z ich koordynacją, senność, osłabienie, apatię, a także zaburzenia wzrokowo-przestrzenne. W przeciwieństwie do choroby Alzheimera, która jest najczęstszą przyczyną demencji, pogorszeniu nie ulega natomiast pamięć krótkotrwała.
Ponadto u chorych zaobserwować można niektóre objawy tak zwanego zespołu parkinsonowskiego. Chory może zastygać w ruchu, całkowicie odrętwieć, spowolnić znacznie swoje ruchy, ale nie występuje u niego tak zwane drżenie spoczynkowe, charakterystyczne dla choroby Parkinsona.
Ponadto w otępieniu z ciałami Lewy’ego bardzo charakterystyczne są takie objawy jak ataki lęku i paniki, szczegółowe i plastyczne omamy i urojenia, halucynacje, a także stany depresyjne. Tak duży wpływ gromadzące się w mózgu złogi białkowe mają na myślenie, pamięć, emocje.
Szybka i właściwa diagnoza poprawi jakość życia
Wczesna i właściwa diagnoza otępienia z ciałami Lewy’ego jest niezwykle istotna. Ze względu na objawy łatwo je jednak pomylić z chorobą Alzheimera lub Parkinsona, co może być bardzo niebezpieczne.
Wiele tradycyjnych leków przeciwpsychotycznych, które przypisywane są zazwyczaj pacjentom z chorobą Alzheimera lub innymi formami demencji, mogą wyciszyć niektóre objawy postępującego otępienia. Jednakże w przypadku otępienia z ciałami Lewy’ego upośledzeniu ulegają inne części mózgu niż w pozostałych rodzajach demencji. W rezultacie więc leki przeciwpsychotyczne mogą powodować znaczne pogorszenie funkcji motorycznych, a nawet doprowadzić do wystąpienia złośliwego zespołu neuroleptycznego (NMS od ang. neuroleptic malignant syndrome) – ciężkiego powikłania, stanowiącego stan zagrożenia życia i wymagającego niezwłocznego podjęcia intensywnego leczenia. Najczęstszymi objawami klinicznymi tego zespołu są: zmiana stanu psychicznego, sztywność mięśniowa, gorączka i zaburzenia równowagi autonomicznego układu nerwowego.
Obecnie nie ma lekarstwa na otępienie z ciałami Lewy’ego. Wczesne rozpoznanie, właściwa diagnoza i tym samym jak najszybsze podjęcie właściwego leczenia mogą więc znacznie poprawić jakość życia osób nim dotkniętych. Leczenie musi jednak zawsze odbywać się pod ścisłą kontrolą specjalisty i składać się na nie powinny zarówno środki farmaceutyczne, jak i właściwa terapia, ćwiczenia fizyczne, dieta, wyregulowany, regenerujący sen, a także zmiany w codziennej rutynie.
