Nie bój się prosić o pomoc, gdy jako opiekun rodzinny czujesz, że codzienna troska o bliską Ci osobę w podeszłym wieku, której stan zdrowia ulega w bardzo szybkim tempie pogorszeniu, przekracza Twoje siły. W takiej sytuacji pomogą nie tylko inni członkowie rodziny, lecz także urzędy i instytucje państwowe. Podpowiadamy, na jaką pomoc możesz liczyć i gdzie jej szukać.

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności

Warunkiem tego, aby otrzymać jakąkolwiek pomoc, jest okazanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Jak je uzyskać? Do powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności, który jest właściwy dla seniora ze względu na miejsce zamieszkania, należy złożyć wypełniony wniosek wraz z zaświadczeniem lekarskim o stanie zdrowia seniora (można dołączyć dokumentację lekarską). Należy pamiętać, że takie zaświadczenie nie może być wydane wcześniej niż 30 dni przez złożeniem wniosku. Kolejnym etapem jest udanie się na posiedzenie składu orzekającego, jeśli jednak senior z powodu swojej choroby nie może tego zrobić, należy zaznaczyć to wcześniej we wniosku. Czasem do orzeczenia stopnia niepełnosprawności wystarczy sama dokumentacja medyczna. Orzeczenie może być wydane na konkretny okres lub bezterminowo.

Kiedy senior ma już wydane orzeczenie o stopniu niepełnosprawności może skorzystać z pomocy ze strony państwa. Poniżej przybliżamy, o jaki rodzaj, w jaki sposób i w jakim miejscu można się o nią ubiegać.

Zasiłek pielęgnacyjny i specjalny zasiłek opiekuńczy

Zasiłek pielęgnacyjny jest jednym ze świadczeń opiekuńczych (świadczenia rodzinne). Przysługuje on między innymi: osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz osobie, która ukończyła 75 lat.
Taki zasiłek przyznaje się, aby częściowo pokryć wydatki związane z opieką i pielęgnacją seniora. Ważne jest, żeby pamiętać, że jeśli senior przebywa w ośrodku, który zapewnia całodobowe utrzymanie lub otrzymuje już dodatek pielęgnacyjny (świadczenie wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych), nie może otrzymać zasiłku pielęgnacyjnego.
Specjalny zasiłek opiekuńczy również jest jednym ze świadczeń opiekuńczych. Przysługuje on opiekunowi osoby starszej, jeśli jest osobą, na której ciąży obowiązek alimentacyjny (dzieci, wnuki) bądź jest współmałżonkiem seniora. Nie może się o niego ubiegać inna osoba (na przykład opiekująca się seniorem sąsiadka). Osoba ubiegająca się o taką pomoc nie może podejmować żadnego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, taki zasiłek ma być formą „wypłaty” za opiekę. Senior musi natomiast posiadać orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub takie orzeczenie o niepełnosprawności gdzie wskazane będzie, że wymaga on stałej opieki osoby trzeciej. Niestety, w przypadku tego zasiłku, jeśli opiekun seniora otrzymuje emeryturę lub rentę, nie może się o niego ubiegać.
Wnioski o zasiłek pielęgnacyjny oraz specjalny zasiłek opiekuńczy składa się we właściwym ze względu na miejsce zamieszkania seniora Ośrodku Pomocy Społecznej.

Gdy potrzebny jest sprzęt rehabilitacyjny

Jeśli seniorowi do poprawy jakości życia w chorobie niezbędny jest sprzęt rehabilitacyjny (wszystkie sprzęty ortopedyczne, wyroby medyczne oraz inne), może on ubiegać się o dofinansowanie zakupu z Narodowego Funduszu Zdrowia. Jak je uzyskać? Lekarz powinien wystawić zlecenie na zaopatrzenie w wyroby medyczne, które następnie musi zostać potwierdzone w wojewódzkim oddziale NFZ (tym, który jest właściwy dla seniora ze względu na miejsce zamieszkania). Później już tylko trzeba się udać do dowolnej placówki mającej podpisaną umowę z NFZ i odebrać wyrób medyczny. Trzeba jednak pamiętać, że wysokość dofinansowania na dany wyrób medyczny jest określona przez Ministra Zdrowia, jeśli więc będzie kosztował więcej to różnicę musi pokryć kupujący. W takim wypadku osoby niepełnosprawne mogą ubiegać się o dofinansowanie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Na takie dofinansowanie mogą liczyć osoby, których średni miesięczny dochód, który jest obliczany z trzech ostatnich miesięcy przed złożeniem wniosku, nie przekracza: w przypadku osoby mieszkającej z rodziną – 50 % przeciętnego wynagrodzenia na członka rodziny lub w przypadku osoby samotnej – 65 % przeciętnego wynagrodzenia. Wysokość przeciętnego wynagrodzenia jest zmienna. Wniosek o takie dofinansowanie należy złożyć w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie.

Pielęgniarska opieka domowa

Osoba starsza, która przebywa w domu ale ze względu na stan zdrowia wymaga opieki lekarskiej, ma prawo do skorzystania z długoterminowej pielęgniarskiej opieki domowej. Świadczenie jest udzielane na podstawie skierowania od lekarza, każda wizyta pielęgniarki jest potwierdzana podpisem na karcie wizyt przez seniora lub kogoś z jego rodziny. Ważną informacją jest to, że środki higieniczne oraz leki musi zapewnić rodzina. Wizyty pielęgniarki są nieodpłatne.

Senior może zostać skierowany przez lekarza na turnus rehabilitacyjny. Można ubiegać się o jego dofinansowanie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Wniosek o takie dofinansowanie należy złożyć w Ośrodku Pomocy Społecznej. Kryteria oraz warunki dofinansowania turnusów rehabilitacyjnych są ustalane przez Ośrodki Pomocy Społecznej w zależności od wysokości otrzymanych na ten cel środków.

Pobyt w Domu Pomocy Społecznej

Jeśli jednak zdarzy się, że najbliżsi seniora nie są w stanie dłużej opiekować się swoim bliskim, to istnieje możliwość skorzystania z pomocy Domu Pomocy Społecznej (w skrócie DPS). Aby senior mógł w takim miejscu zamieszkać, trzeba złożyć wniosek w Ośrodku Pomocy Społecznej. Warunkiem przyjęcia jest fakt, że senior nie jest w stanie sam o siebie zadbać, a w miejscu jego zamieszkania nie ma możliwości zapewnienia mu usług opiekuńczych. Ośrodek zapewnia całodobową opiekę nad osobą niepełnosprawną. Zależnie od wysokości emerytury/renty pensjonariusza, DPS może pobierać częściową odpłatność za pobyt.

Jeśli opiekun seniora z niepełnosprawnością posiada samochód, może ubiegać się o kartę parkingową, która uprawnia do bezpłatnego parkowania na miejscach do tego wyznaczonych. Wniosek o taką kartę wypełnia się w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie. Aby taki wniosek złożyć trzeba ze sobą zabrać: kserokopię orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (oraz oryginał do wglądu), dowód osobisty oraz zdjęcie, wniosek wypełnia się na miejscu. Za wydanie karty należy jednorazowo zapłacić.