5 maja obchodzimy Dzień Walki z Dyskryminacją Osób z Niepełnosprawnością – szczególną okazję, aby zwrócić uwagę na potrzeby osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Opiekunowie medyczni, pełniąc kluczową rolę w opiece nad osobami z ograniczeniami ruchowymi, mogą pomóc im w odzyskiwaniu pewności siebie, poprawie jakości życia oraz utrzymaniu dobrej kondycji fizycznej i psychicznej. Niepełnosprawność ruchowa, choć wiąże się z wieloma ograniczeniami, nie musi być przeszkodą w prowadzeniu aktywnego i satysfakcjonującego życia. Kluczem jest odpowiednio dobrana rehabilitacja i ćwiczenia, które wspierają zachowanie sprawności oraz poprawiają samopoczucie. W artykule przedstawiamy rodzaje niepełnosprawności, ich przyczyny, oraz praktyczne pomysły na ćwiczenia dedykowane osobom poruszającym się na wózku lub przebywającym w łóżku. 

Niepełnosprawność można podzielić na kilka kategorii w zależności od obszaru ograniczeń: 

• Ruchowa – wynikająca z uszkodzenia układu ruchu lub nerwowego, ograniczająca zdolność poruszania się. 

• Sensoryczna – np. niepełnosprawność wzroku lub słuchu. 

• Intelektualna – związana z trudnościami w procesach poznawczych. 

• Psychiczna – obejmująca zaburzenia emocjonalne i psychiczne. 

W artykule skupimy się na osobach z niepełnosprawnością ruchową, które często wymagają specjalistycznej opieki i wsparcia w utrzymaniu sprawności. 

Niepełnosprawność ruchowa może wynikać z chorób wrodzonych – takich jak porażenie mózgowe, dystrofie mięśniowe, urazów – złamań, uszkodzenia rdzenia kręgowego, amputacji, chorób neurologicznych – stwardnienia rozsianego, udarów, choroby Parkinsona, procesów starzenia się – osteoporozy, zmian zwyrodnieniowych stawów. Osoby z niepełnosprawnością ruchową mogą doświadczać, trudności w poruszaniu się, także przy pomocy wózka lub kul, ograniczenia w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak ubieranie się, jedzenie czy problemów z utrzymaniem równowagi i koordynacji. 

Choć niepełnosprawność ruchowa narzuca pewne granice, osoby nią dotknięte mogą odnosić sukcesy, rozwijać się i cieszyć życiem. Kluczowe jest: 

• Skupienie na możliwościach, a nie ograniczeniach – każda osoba ma obszary, w których może działać aktywnie. 

• Motywowanie do działania – nawet drobne sukcesy, jak wykonanie ćwiczeń czy opanowanie nowej umiejętności, wzmacniają wiarę w siebie. 

• Wsparcie psychiczne – budowanie poczucia akceptacji i pewności siebie jest równie ważne, jak praca nad sprawnością fizyczną. 

5 maja, obchodząc Dzień Walki z Dyskryminacją Osób z Niepełnosprawnością, zwracamy uwagę na potrzeby osób z różnymi ograniczeniami, w tym tych poruszających się na wózku inwalidzkim. Regularna aktywność fizyczna ma ogromne znaczenie dla zdrowia fizycznego i psychicznego, niezależnie od stopnia sprawności ruchowej. Ćwiczenia dla osób korzystających z wózka nie tylko poprawiają sprawność górnych partii ciała, ale również wspierają krążenie, zwiększają elastyczność mięśni i zapobiegają powikłaniom wynikającym z siedzącego trybu życia, takim jak odleżyny czy obrzęki. 

Celem tego rodzaju aktywności jest: 

• Zwiększenie siły mięśniowej, szczególnie rąk, ramion i tułowia. 

• Poprawa krążenia krwi, co pomaga zapobiegać zastojom i obrzękom. 

• Wsparcie samodzielności, ułatwiając codzienne czynności, takie jak przesiadanie się czy prowadzenie wózka. 

• Podniesienie nastroju i motywacji, co ma pozytywny wpływ na jakość życia. 

Przykłady ćwiczeń na wózku inwalidzkim 

1. Ćwiczenia ramion i pleców:

• Unoszenie rąk do góry: Wyprostuj ramiona i podnoś je powoli nad głowę, a następnie opuszczaj wzdłuż tułowia. 

• Krążenie ramion: Wykonuj okrężne ruchy ramion w przód i w tył, aby rozgrzać stawy barkowe. 

• Przyciąganie łokci do siebie: Zegnij ramiona w łokciach, trzymając je na wysokości klatki piersiowej, i przyciągaj je ku sobie, napinając mięśnie pleców. 

2. Wzmacnianie tułowia:

• Skręty tułowia: Obracaj tułów w lewo i w prawo, trzymając ręce na biodrach lub wzdłuż tułowia. 

• Skłony do przodu: Powoli pochylaj się do przodu, sięgając dłońmi w stronę kolan lub stóp, a następnie wracaj do pozycji wyprostowanej. 

3. Ćwiczenia z gumami oporowymi:

• Rozciąganie gumy: Trzymaj gumę w dłoniach i rozciągaj ją na wysokości klatki piersiowej lub nad głową, aby wzmacniać mięśnie ramion i klatki piersiowej. 

• Przyciąganie gumy do siebie: Zamocuj gumę za wózkiem i przyciągaj ją w stronę tułowia, naśladując ruch wiosłowania. 

4. Ćwiczenia dłoni i nadgarstków:

• Ściskanie piłeczki: Używaj piłeczki antystresowej, aby wzmacniać mięśnie dłoni i poprawiać chwyt. 

• Krążenie nadgarstkami: Obracaj nadgarstki w obie strony, aby poprawić ich mobilność. 

5. Ćwiczenia oddechowe:

• Głębokie wdechy i wydechy: Powoli wciągaj powietrze nosem, wypełniając płuca, a następnie wydychaj je przez usta. 

• Dmuchanie w lekką piłkę lub balonik: Ćwiczenie wspierające pracę przepony i poprawiające wydolność oddechową. 

Przed rozpoczęciem ćwiczeń należy skonsultować się z fizjoterapeutą lub lekarzem, aby dobrać odpowiednie formy aktywności. 

Pamiętaj o dostosowaniu tempa i intensywności ćwiczeń do możliwości podopiecznego. 

Ćwiczenia należy wykonywać w wygodnym, stabilnym miejscu, zapewniając bezpieczeństwo i komfort osoby ćwiczącej. 

Dzień Walki z Dyskryminacją Osób z Niepełnosprawnością przypomina, że każda osoba, niezależnie od ograniczeń ruchowych, zasługuje na wsparcie, zrozumienie i możliwość pełnego uczestnictwa w życiu społecznym. 

Dzięki odpowiednio dobranym ćwiczeniom osoby z niepełnosprawnością mogą poprawić swoją kondycję fizyczną, samopoczucie i poczucie własnej wartości. Opiekunowie medyczni, poprzez swoją pracę i zaangażowanie, odgrywają niezwykle ważną rolę w ich drodze do większej samodzielności i zadowolenia z życia. Pamiętajmy, że drobne gesty i codzienne wsparcie mogą przynieść wielkie zmiany.