Aktywizacja seniorów odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu ich zdrowia fizycznego, psychicznego i emocjonalnego. Regularna aktywność fizyczna, umysłowa i społeczna pomaga spowolnić procesy starzenia się organizmu, poprawia samopoczucie oraz utrzymuje kontakt z otoczeniem. Szczególnie istotne jest to w kontekście seniorów cierpiących na demencję, gdzie aktywizacja może spowolnić pogarszanie się funkcji poznawczych i opóźnić rozwój objawów. 

Badania wykazały, że odpowiednie stymulowanie seniorów z demencją przez ruch, interakcje społeczne i ćwiczenia umysłowe może poprawić ich jakość życia. Aktywność fizyczna poprawia krążenie, co pozytywnie wpływa na funkcjonowanie mózgu, a zajęcia intelektualne pomagają w utrzymaniu pamięci, koncentracji i orientacji. Dodatkowo, angażowanie się w proste, codzienne zadania wzmacnia poczucie kontroli i niezależności, co jest kluczowe w walce z depresją, częstą u osób z demencją. 

Dlaczego kładziemy nacisk na aktywności związane z porą roku? Pojęcie czasu czy kalendarza może wydawać się zbyt abstrakcyjne dla seniorów w podeszłym wieku, zwłaszcza tych borykających się z demencją. Właśnie dlatego wykonywanie czynności, które będą kojarzyły się nam z porami roku wspierają poczucie czasu i pozwalają znaleźć punkt odniesienia w kontekście pór roku.  

Zima z seniorem – pomysły na aktywności dostosowane do stanu fizycznego.

Zima to pora roku, która nie zawsze sprzyja aktywności na zewnątrz, jednak istnieje wiele sposobów, aby dostosować zajęcia do możliwości i potrzeb seniora, niezależnie od tego, czy jest osobą sprawną, na wózku, czy leżącą. 

Dla seniora chodzącego i sprawnego: 

• Zimowe spacery i nordic walking – Nawet w chłodne dni warto zachęcić seniora do spaceru na świeżym powietrzu, oczywiście w odpowiednim ubraniu. Nordic walking jest idealnym rozwiązaniem, gdyż kijki pomagają w utrzymaniu równowagi na śliskiej nawierzchni. Spacer po parku, podziwianie zimowych krajobrazów, a nawet karmienie ptaków może stać się przyjemną zimową aktywnością. 

• Odwiedziny w muzeach i galeriach – Kiedy warunki pogodowe nie sprzyjają spacerom, można wybrać się z seniorem do muzeum, galerii sztuki czy na wystawę. To okazja do ruchu, a jednocześnie do intelektualnej stymulacji. 

Dla seniora na wózku: 

• Ozdoby świąteczne i rękodzieło – Zimą możemy zająć seniora tworzeniem własnych ozdób świątecznych. Można wykonać dekoracje z papieru, materiału czy szyszek, które potem będą zdobić dom lub pokój. To nie tylko zajęcia manualne, ale również okazja do rozwijania kreatywności. 

• Karmniki dla ptaków – Wspólne przygotowanie karmników dla ptaków to świetna aktywność, którą można realizować na balkonie lub w ogrodzie. Seniorzy na wózku mogą angażować się w podglądanie ptaków, co dodatkowo dostarcza bodźców sensorycznych i pobudza rozmowy na temat natury. 

Dla seniora leżącego: 

• Zimowe sesje sensoryczne – Dla seniorów, którzy nie mogą wyjść z domu, warto stworzyć sesje sensoryczne. Można wprowadzić zimowy klimat za pomocą świeczek o zapachu cynamonu, mandarynek czy wanilii, przynosić do pokoju świerkowe gałązki czy ozdoby świąteczne do oglądania i dotykania. 

• Oglądanie filmów i zdjęć – Seanse zimowych filmów lub oglądanie zdjęć z dawnych zim może pobudzić wspomnienia i stymulować rozmowy. Można również oglądać filmy dokumentalne o zimowej przyrodzie, które pozwalają na kontakt z otaczającym światem. 

Jak radzić sobie z samotnością seniorów w kontekście świąt? 

Święta to czas, który szczególnie potęguje uczucie samotności u wielu seniorów. Brak bliskich, izolacja społeczna oraz problemy zdrowotne mogą sprawić, że święta stają się smutnym doświadczeniem. Jednak istnieje kilka sposobów na złagodzenie samotności i wprowadzenie radości w ten okres: 

• Wirtualne spotkania z rodziną – Jeśli senior nie ma możliwości spotkania się z rodziną osobiście, pomoc w zorganizowaniu wideorozmowy za pomocą Skype’a, Zooma czy WhatsAppa może być świetnym rozwiązaniem. Rozmowa wideo z wnukami czy bliskimi pozwala na utrzymanie więzi emocjonalnych, co poprawia nastrój i zmniejsza poczucie izolacji. 

• Świąteczne spotkania grupowe – Domy opieki czy centra seniorów często organizują wspólne kolacje wigilijne lub spotkania świąteczne. Nawet kameralne spotkania z sąsiadami czy przyjaciółmi mogą wnieść radość i poczucie przynależności. 

• Tworzenie nowych tradycji – Warto zaproponować seniorom wprowadzenie nowych tradycji świątecznych, które mogą realizować sami lub z innymi. To może być pieczenie ciastek, wspólne przygotowanie świątecznych ozdób czy pisanie kartek do bliskich. Takie małe rytuały tworzą poczucie sensu i angażują emocjonalnie. 

Aktywizacja ruchowa i umysłowa – co można robić w domu, a co na świeżym powietrzu? 

Aktywizacja ruchowa w domu: 

• Ćwiczenia rozciągające i wzmacniające – Seniorzy mogą wykonywać proste ćwiczenia rozciągające, takie jak unoszenie rąk, nóg czy rozciąganie kręgosłupa. Nawet siedząc na krześle, można pracować nad wzmocnieniem mięśni nóg, rąk i tułowia. Takie aktywności pomagają utrzymać sprawność ruchową oraz poprawiają krążenie. 

• Ćwiczenia oddechowe – Równie ważne są ćwiczenia oddechowe, które wspierają układ oddechowy i pomagają się zrelaksować. Powolne, głębokie oddechy z wdechem przez nos i wydechem przez usta mogą poprawić koncentrację i nastrój. 

Aktywizacja na świeżym powietrzu: 

• Krótki spacer po okolicy – Nawet krótki spacer po okolicy, jeśli warunki pogodowe pozwalają, to doskonały sposób na aktywność. Seniorzy mogą cieszyć się świeżym powietrzem, zimowymi widokami i delikatną formą ruchu. 

• Świąteczne oświetlenie i spacer – Spacer w poszukiwaniu świątecznych dekoracji i oświetlenia w okolicy może stać się nową, przyjemną tradycją. To okazja do rozmów, podziwiania dekoracji i aktywności fizycznej. 

Ważne: pamiętaj o odpowiednim ubiorze i obuwiu dla seniora! Przydatne mogą być gumowe nakładki na buty, które zwiększą przyczepność do podłoża i tym samym zmniejszą ryzyko upadku.  

Aktywizacja umysłowa i kreatywna: 

• Gry planszowe i łamigłówki – Gry planszowe, takie jak warcaby, szachy czy karty, mogą być świetną formą stymulacji intelektualnej. Również krzyżówki, sudoku czy aplikacje z grami logicznymi na tablet mogą rozwijać umiejętności poznawcze. 

• Rękodzieło i zajęcia plastyczne – Tworzenie ozdób, malowanie na płótnie czy robienie kartek świątecznych rozwija kreatywność i zdolności manualne. To również doskonały sposób na spędzenie czasu z bliskimi lub innymi seniorami, co poprawia nastrój i integruje społecznie. 

• Tworzenie kartek świątecznych – Tworzenie kartek świątecznych może obejmować różne etapy, w zależności od umiejętności i stopnia zaawansowania demencji u seniora. Seniorzy mogą dekorować gotowe kartki, wycinać ozdoby z papieru, malować farbami lub używać kolorowych naklejek. Każdy etap tej pracy może być wykonywany z pomocą opiekuna. Różnorodność materiałów (papier, klej, kredki, brokat) zapewnia stymulację dotykową i wzrokową. Seniorzy z demencją mogą cieszyć się procesem dotykania różnych faktur oraz obserwowaniem kolorów i kształtów, co pobudza ich zmysły. 

• Pakowanie drobnych prezentów – Pakowanie drobnych prezentów, takich jak słodycze, małe ozdoby czy upominki, może być fascynującym i angażującym zajęciem. Seniorzy mogą pomagać w wybieraniu papieru do pakowania, owijaniu przedmiotów, wiązaniu wstążek i dodawaniu ozdób. 

• Pieczenie ciasteczek – Pieczenie ciasteczek to wyjątkowo przyjemna i angażująca aktywność, która może obejmować różne etapy, od mieszania składników po wykrawanie kształtów i dekorowanie. Seniorzy mogą pomagać w prostych zadaniach, jak mieszanie ciasta, formowanie ciasteczek za pomocą foremek czy nakładanie dekoracji.