Wśród najważniejszych czynności dnia codziennego w pracy Opiekuna osób starszych jest bez wątpienia transfer Podopiecznego. Jest to temat bardzo istotny nie tylko pod kątem osoby starszej, co także samego Opiekuna. Dlaczego?

Nie ma możliwości, by dobrze wykonać taki transfer bez uprzedniego przygotowania się do niego ze strony osoby, która go wykonuje. Opiekun musi w pierwszej kolejności zadbać o swoje bezpieczeństwo i zdrowie, by obie strony manewru przeszły przez proces w sposób bezpieczny.

Jak zadbać o bezpieczeństwo przed przystąpieniem do transferu seniora?

Podstawowymi zasadami, których należy dotrzymać, przystępując do transferu seniora są:

• jasne i klarowne komunikowanie działań, które planujemy podjąć,
• zadbanie o komfort Podopiecznego,
• empatyczne podejście do seniora oraz pamiętanie o tym, że transferujemy człowieka, nie przedmiot,
• zadbanie o prawidłowe ułożenie ciała podczas rozpoczynania transferu,
• ważne jest stosowanie pewnego i stabilnego chwytu,
• ubiór Opiekuna nie powinien krępować ruchów, a obuwie powinno gwarantować stabilność.

Gdy już jesteśmy pewni, że jesteśmy odpowiednio przygotowani do pomocy w przemieszczeniu Podopiecznego i zadbaliśmy także o własne bezpieczeństwo, możemy przystąpić do działania.

Jak wykorzystać metodę Kinästhetik w transferze Podopiecznego?

Jedną z metod, którą możemy się posłużyć w pomocy przy przemieszczaniu seniora jest metoda Kinästhetik. Jej twórcą był amerykański choreograf i tancerz,  Frank White Hatch. Podkreślił on w niej bardzo silną rolę ruchu w połączeniu z komunikacją z osobą, którą się opiekujemy. Metoda zakłada  wykorzystanie zapomnianych lub ograniczonych na skutek różnych schorzeń umiejętności posiadanych przez Podopiecznego.

Stosując tę metodę, Opiekun nie przejmuje na siebie całego wysiłku związanego z podniesieniem, czy zmianą pozycji seniora a w znaczący sposób wspiera go w tym i dba jednocześnie o własny dobrostan fizyczny.

Przemieszczanie Podopiecznego – o czym powinien pamiętać Opiekun?

Oto podstawowe zasady, które powinien stosować Opiekun w momencie pomocy w przemieszczaniu seniora.

1. Oczywiste jest, że osoba starsza w momencie korzystania z pomocy Opiekuna potrzebuje asekuracji. Nie wszyscy Opiekunowie jednak zdają sobie sprawę z tego, że to fizyczne wsparcie dla Podopiecznego nie jest prowadzone we właściwy sposób. Dlaczego? Często osoba starsza łapie Opiekuna za szyję, chcąc sobie pomóc. Prawidłowe jest jednak obejmowanie go w pasie w momencie przemieszczania.
2. Kolejny błąd, który zdarza się Opiekunom podczas manewru przemieszczania, jest angażowanie do tego celu pleców – pochylanie się. Nie jest to korzystne dla kręgosłupa. Lepiej jest wspomóc się siłą nóg. Za przykład niech posłuży tu sytuacja, w której podnosimy Podopiecznego z łóżka – dbajmy o podtrzymanie swojego ciała, opierając kolano na łóżku.
3. Czy łapanie Podopiecznego pod pachami w celu transferu jest bezpiecznym posunięciem? Absolutnie nie! Grozi ono urazem stawu barkowego, dlatego należy tego bezwzględnie unikać. Lepiej jest złapać seniora, jednocześnie podtrzymując go na wysokości łopatek.
4. Jeśli tylko istnieje taka możliwość i mamy w otoczeniu inne osoby, to prośmy je o pomoc przy przemieszczaniu seniora. Zapewni to nam oraz osobie starszej znacznie większą dozę bezpieczeństwa.
5. Transferując Podopiecznego z łóżka na wózek inwalidzki, zwróćmy uwagę na to, by jego stopy były ustawione w pozycji pośredniej. Zmniejszymy dzięki temu możliwość wystąpienia zwichnięcia stawu skokowego.
6. Jeśli jako Opiekun przemieszczasz osobę starszą leżącą na łóżku wyposażonym w koła, to pamiętaj, by je pchać, nigdy ciągnąć za sobą!
7. Wspominaliśmy o tym, jak ważny jest ubiór niekrępujący ruchów Opiekuna. Nie inaczej rzecz się ma, jeśli chodzi o Podopiecznego. Jego ubiór powinien umożliwiać łatwe i sprawne ruchy.

Jak prawidłowo wykonać zmianę pozycji osoby leżącej?

Bardzo ważna jest regularna zmiana pozycji leżącego Podopiecznego zwłaszcza w kontekście profilaktyki przeciwodleżynowej. Jak wykonać ten manewr w sposób prawidłowy?

1. Powiedz osobie starszej o czynnościach, które zamierzasz wykonać.
2. Gdy odwracasz seniora, rób to zawsze w kierunku siebie.
3. Cały manewr rozpocznij od obrócenia głowy Podopiecznego.
4. Obracaj osobę starszą tak, by jednocześnie zmieniało się położenie obręczy barkowej oraz bioder.
5. Zadbaj w miarę możliwości seniora o to, by ugiął nogi w kolanach – z Twoją pomocą lub bez.
6. Rękę Podopiecznego układamy na stronę, na którą go obracamy.
7. Pamiętajmy o prawidłowym ułożeniu naszego ciała (zgodnie z wcześniej opisanymi wskazówkami).

Jak podciągnąć do góry osobę leżącą?

Zmiana pozycji osoby leżącej w łóżku może wymagać podciągnięcia jej wyżej. Jak to zrobić prawidłowo?

Przede wszystkim powinniśmy chwycić Podopiecznego w prawidłowy sposób, czyli jednocześnie za bark oraz biodro, co ułatwi mu przyjęcie pozycji bocznej. Następnie wspomagamy seniora w przejściu z pozycji bocznej na siedzącą, pilnując jednocześnie, by nie doszło do upadku – podtrzymywanie grzbietu Podopiecznego uchroni go przed tym.

Jakim sprzętem wspomagać transfer Podopiecznego?

Na rynku można znaleźć wiele wariantów sprzętu, który wspomaga przemieszczanie seniorów. Istnieje wiele opcji dla osób poruszających się, a także dla osób leżących.

Dla osób niemobilnych dostępne są takie rozwiązania, jak:

• prześcieradła z tkanin ślizgowych,
• pasy ergonomiczne,
• obracane podstawki pod stopy,
• trapezy umieszczane nad łóżkiem.

Rozwiązania te pomogą w sprawnym i komfortowym przemieszczeniu seniora i jednocześnie odciążą fizycznie Opiekuna. Istotne jest, by osoba opiekująca się Podopiecznym miała na względzie swoje dobro.

W przypadku Podopiecznych, którzy są w stanie się poruszać przy pomocy odpowiednio dostosowanego sprzętu można wybierać pomiędzy różnymi wariantami:

• chodzików,
• balkoników,
• lasek,
• kul ortopedycznych.

W przypadku chodzików oraz balkoników zwróćmy szczególną uwagę na możliwości fizyczne seniora tj. czy jest w stanie posłużyć się sprzętem bez kół (który wymaga użycia nieco siły), czy jednak sprzęt jeżdżący będzie dla niego lepszym rozwiązaniem (w takim przypadku pamiętajmy, by był on wyposażony w hamulce).

Laski i kule ortopedyczne powinny być dobrze dobrane do wzrostu seniora. Ważne, by zorientować się, czy wygodniejszą i bezpieczniejszą opcją będzie dla niego wybór tzw. trójnogu, czy standardowy model w zupełności wystarczy. Istotną częścią tego sprzętu są także „rączka”, która powinna być dopasowana do dłoni osoby starszej oraz wykonana z antypoślizgowego tworzywa.

Jeśli senior porusza się przy pomocy wózka inwalidzkiego, to również zwróćmy uwagę na to, czy jest dostosowany do jego potrzeb, ponieważ nieodpowiedni sprzęt może przynieść mu więcej szkód niż pożytku. Dla Opiekuna sprzęt niefunkcjonalny to cięższa i zdecydowanie zagrażająca jemu zdrowiu, praca.

Jako Opiekunowie nie obawiajmy się zgłaszać rodzinie naszego Podopiecznego jego potrzeb pod kątem sprzętu, który może znacząco wpłynąć na komfort życia oraz naszej pracy. Wykażemy się przy tym ogromną dozą empatii i troski wobec osoby, którą się opiekujemy, a także profesjonalizmem.