Codzienna pielęgnacja podopiecznego to bardzo ważny aspekt jego życia. Składa się z wielu istotnych części, które muszą być systematycznie wdrażane każdego dnia.
Na ogół opiekun sam jest w stanie zapewnić podopiecznemu optymalną pomoc w pielęgnacji. Jednak zdarza się, że w niektórych przypadkach bywa konieczne wdrożenie opieki pielęgniarskiej (np. gdy osoba starsza zmaga się z niektórymi chorobami).
Czynności pielęgnacyjne w codzienności seniora
Tak oczywisty aspekt życia, którym jest higiena, dla osób w pełni samodzielnych nie stanowi najczęściej żadnego wyzwania. Są to czynności wykonywane automatycznie. Zmienia się to, gdy senior traci tę samodzielność – wtedy trzeba go wspomóc w utrzymaniu higieny. Jednak dalej pamiętając, że nie możemy wyręczać go w czynnościach, które wykonuje sam.
Mając to wszystko na uwadze, warto wdrożyć w codziennej opiece swoisty plan działania, który zapewni optymalny poziom pielęgnacji. Szczególnie powinniśmy zwrócić uwagę na:
- stan włosów – konieczne jest ich mycie odpowiednimi kosmetykami dobranymi do danego typu skóry głowy oraz regularne strzyżenie (samodzielnie, jeśli potrafimy lub korzystając z usług fryzjera),
- higienę jamy ustnej – pilnujemy, by podopieczny mył zęby lub pomagamy mu w tym (w przypadku, gdy senior na co dzień używa protezy, to dbamy także o jej czystość oraz prawidłowe dopasowanie),
- narząd słuchu – jeśli chory korzysta z aparatu słuchowego, pilnujemy, by go zakładał (odbiór dźwięków z otoczenia ma znaczący wpływ na jego samopoczucie),
- narząd wzroku – pamiętamy, by senior systematycznie uczęszczał na wizyty kontrolne u okulisty i nosił dobrze dobrane okulary (kontakt wzrokowy z otoczeniem ma równie duże znaczenie, co odbiór dźwięków),
- codzienna kąpiel – jeśli osoba w podeszłym wieku porusza się samodzielnie lub z pomocą to pomagamy jej w skorzystaniu z prysznica, lub wanny, jeśli jest osobą leżącą, to proces mycia przeprowadzamy z pomocą delikatnej gąbki i miednicy z wodą,
- paznokcie – dbamy o ich czystość oraz odpowiednią długość (zajmuje się tym rodzina lub pedikiurzystka).
Etapy wykonywania czynności higieniczno-pielęgnacyjnych
Nim przejdziemy do konkretnych czynności higienicznych, warto uprzednio przygotować do nich seniora, by czuł się komfortowo. Od czego zaczynamy?
- Na początek upewniamy się, czy podopieczny wyraża zgodę na pomoc w myciu/kąpieli. Wbrew pozorom jest to bardzo istotne, ponieważ wykazujemy tym szacunek do osoby starszej, a ona sama ma czas na przygotowanie się do tego procesu.
- Obowiązkowo staramy się o dogodne warunki przed przystąpieniem do higieny ciała tj. optymalna temperatura w pomieszczeniu, jak i wody. Jeśli myjemy osobę leżącą to tylko wtedy, gdy w pomieszczeniu nie ma nikogo więcej prócz niej i nas. Zapewniamy jej tym poczucie godności, jak i intymności.
- Nie rozbieramy seniora do naga, jeśli nie udaje się prosto pod prysznic lub do wanny. Przy myciu osoby niesamodzielnej i niewstającej z łóżka, traktujemy sprawę etapowo. Ściągamy ubranie z tych partii, które w danym momencie będziemy pielęgnować.
Z kolei sam proces mycia rozpoczynamy od górnych partii, a kończymy na dolnych. Ręce myjemy od pach w dół, rejony intymne – od przodu do tyłu, a nogi – od stóp do pachwin.
Możliwe, że ten etap w codziennej pracy z osobą starszą, nie będzie należał do najłatwiejszych, ponieważ tak intymna sfera życia, obnażana przed osobą z zewnątrz ma prawo wzbudzać uczucie dyskomfortu – ze strony psychicznej, jak i fizycznej.
Jednak przy pomocy jasnych komunikatów wysyłanych w stronę podopiecznych, delikatnymi prośbami, a także spokojnym tonem głosu, mamy szansę pomóc przezwyciężyć obawy i poczucie wstydu, które może im doskwierać. Najważniejsze, by do wszystkiego dochodzić metodą małych kroków, która zaowocuje optymalnie otwartą, ciepłą i pełną zaufania relacją.
